د پاکستان د مخابراتو ادارې (PTA) خپلو کاروونکو ته د خبرداري پیغامونه لیږلي.
په دغه پیغام کې خلکو ته ویل کېږي چې د دښمن هېواد استخباراتي ادارې د ټولنیزو شبکو له لارې د دندو د اعلان په نوم ځوانان دوکه کوي او د حساسو ځایونو انځورونه او موقعیتونه ترې غواړي.
دوی په ښکاره ډول د کوم هېواد نوم نه دی اخیستی.
د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو وزیر د هند د بهرنیو چارو وزیر په رسمي بلنه نن نوي دهلي ته سفر وکړ.
د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیاء احمد تکل ویلي، تمه ده د دې سفر پر مهال د دواړو هېوادونو د بهرنیو چارو وزیران او نور لوړپوړي چارواکي د سیاسي، اقتصادي، تجارتي او سیمهییزو اړیکو د پراختیا په اړه بحثونه وکړي.
تکل زیاته کړې چې دا سفر د افغانستان او هندوستان ترمنځ د اړیکو د لا نږدې کېدو په موخه ترسره کېږي.
پاکستانۍ رسنۍ جیو نیوز خبر ورکړی چې د خیبر پښتونخوا اعلی وزیر علي امین ګنډاپور د تحریک انصاف ګوند د مشر عمران خان په امر له خپلې دندې استعفا ورکړې ده.
د تحریک انصاف عمومي منشي سلمان اکرم راجه د ګنډاپور استعفا تایید کړې او ویلي یې دي چې سهیل افریدي به ډېر ژر د خیبر پښتونخوا د نوي اعلی وزیر په توګه دنده پیل کړي.
راجه زیاته کړې چې دا پرېکړه د سیمې د خراب امنیتي وضعیت او د ګوند د نوې تګلارې د عملي کولو برخه ده.
د چارو ادارې پخواني رییس فضل محمود فضلي ویلي، چې د اتیامو او نویمو کلونو د جنګسالارانو دوهم نسل بګرام ته د امریکې د بیا رابللو په پلمه غواړي د افغان ولس په ضد د “امریکايي جهاد” دریمه څپه پیل کړي.
ښاغلي فضلي، په خپله ایکسپاڼه لیکلي چې دغه پلان او دې ته ورته زاړه شعارونه په نوي نړیوال وضعیت کې هېڅ اغېزناک یا قانعکوونکی نه دي.
هغه وایي:«خو دوی باید په یاد ولري چې دا زوړ او تکراري شعر، په نوي نړیوال وضعیت کې نور هیڅ بدرګه کوونکی نه لري.
نوموړي زیاته کړې، چې بهرنیان نه یوازې زموږ د هېڅ سیاسي او نظامي ستونزې حل نه دي، بلکې زموږ ستونزې لا پسې زیاتوي.
د طالبانو حکومت د ریاستالوزرا د اقتصادي معاونیت په مشرۍ د ملا عبدالغني برادر په ګډون ناسته شوې، چې پکې د افغانستان د وچو او تازه میوو د صادراتو پر پراختیا خبرې شوې دي.
په ناسته کې اریانا افغان هوايي شرکت ته سپارښتنه شوې، چې له ګټې پرته د دغو میوو صادرات پیل کړي.
همداراز شرکت ته د دوو کارګو الوتکو د پېرلو دنده سپارل شوې، چې د پېرلو بودجه به د طالبانو د حکومت له لوري برابریږي.
نویسنده: سمیر بدرود
دیپلومات پیشین حکومت افغانستان
نشست مسکو که ظاهراً با هدف ایجاد اجماع منطقهای پیرامون افغانستان برگزار شد اما در عمل به نمایشگاه خصومتهای جیوپولتیک مبدل شد. این نشست بهجای همسویی، صحنهای برای رویارویی قدرتهای بزرگ و رقابتهای متقاطع میان بازیگران منطقهای چون روسیه، هند، پاکستان و ایران بود. هر یک از این کشورها، افغانستان را بستری برای پیشبرد روایتهای امنیتی خود تلقی کردند.
موارد زیر روبرداشتی از بیانات طرفهای اشتراک کننده در نشست مسکو است:
۱. تقابل روسیه و ایالات متحده
موضع روسیه: وزیر خارجه روسیه هشدار صریحی علیه «ایجاد هرگونه زیرساخت نظامی خارجی در افغانستان یا کشورهای همسایه» صادر کرد. این موضع آشکارا اشاره به تلاشهای آمریکا برای بهدست آوردن کنترل پایگاه بگرام و ایجاد شبکههای اطلاعاتی جدید دارد.
تنش پنهان: روسیه در حالی از «حفظ حاکمیت افغانستان» سخن میگوید که خود با دعوت از طالبان در مسکو، در پی شکستن انزوای بینالمللی و نمایش قدرت در برابر غرب است.
نتیجه: نشست مسکو عملاً به بستری برای بازتولید روایت ضدآمریکایی روسیه تبدیل شد، بیآنکه راهکاری عملی برای ثبات افغانستان ارائه دهد.
۲. رقابت هند و پاکستان در چارچوب نشست
چرخش هند: نماینده هند بر «ثبات، اتصال منطقهای و همکاری اقتصادی» تأکید کرد؛ رویکردی که نشانگر نرمش دهلینو در قبال طالبان است. هند با اتخاذ این موضع ظاهرا” عملگرایانه، میکوشد از مسیر تجارت و همکاری امنیتی، نفوذ خود را در افغانستان حفظ کند.
موضع پاکستان: پاکستان که زمانی حامی اصلی طالبان بود، اکنون با تهدید مستقیم این گروه از سوی تحریک طالبان پاکستان (TTP) روبهرو است.
تناقض: نزدیکی هند به طالبان در تضاد آشکار با نگرانیهای امنیتی پاکستان است و به فروپاشی هرگونه تصور از اجماع منطقهای میانجامد. تعامل هند با طالبان عملاً انحصار استراتیژیک دیرینه پاکستان بر کابل را تضعیف میکند.
۳. تنش میان پاکستان و طالبان
موضع گروه طالبان: امیرخان متقی اتهام وجود پناهگاههای تروریستی در خاک افغانستان را رد کرده و مدعی شد که «مراکز تروریستی در بیرون از افغانستان» فعالاند. این سخن آشکارا متوجه اسلامآباد است.
پاسخ پاکستان: نماینده پاکستان خواستار اقدامات «قابل سنجش و قابل راستیآزمایی» علیه گروههای تروریستی مستقر در افغانستان شد.
نتیجه: این تبادل مواضع، شکاف عمیق میان طالبان و اسلامآباد را نمایان ساخت و نشست مسکو را از یک بستر همکاری به میدان اتهامزنی متقابل تبدیل کرد.
۴. موضع ایران
لحن هیأت ایرانی: تهران ضمن محکومیت هرگونه مداخله آمریکا، بهویژه بازگشت احتمالی نیروهای آمریکایی به افغانستان، بر مخالفت کامل خود با حضور نظامی واشنگتن تأکید کرد.
محورهای اصلی:
•محکومیت تحریمها و توقیف داراییهای افغانستان توسط آمریکا.
•تأکید بر ضرورت تشکیل ساختار سیاسی فراگیر، هرچند بدون انتقاد صریح از طالبان.
•پیوند دادن موضوع افغانستان به محور وسیعتر «مقاومت در برابر آمریکا» در منطقه.
•نتیجه: مواضع تهران با روسیه همسو بود و هر دو کشور با تمرکز بر مقابله با غرب، در حقیقت خلاف دستورکار اصلی نشست مسکو که ظاهرا هدف آن اجماع منطقه عنوان شده بود را معکوس جلوه داد.
ارزیابی کلی
•نشست مسکو از یک چارچوب همکاری منطقهای به عرصهای برای نمایش تقابلهای سیاسی بدل شده است.
•تضاد منافع — از ضدیت روسیه با آمریکا تا عادیسازی محتاطانه هند با طالبان، موضع تدافعی پاکستان و محور ضدآمریکایی ایران — نشان میدهد که از «اجماع منطقهای» دیگر خبری نیست.
•فرمت مسکو اکنون بیش از آنکه ابزاری برای ثبات باشد، آینه ساختار جدید تقابلهای چندجانبه است که در آن «امنیت افغانستان» صرفاً بهانهای برای رقابت قدرتها شده است.
نتیجه
نشست ۲۰۲۵ مسکو نه نماد وحدت منطقهای، بلکه صحنهای از بازیهای ژئوپولیتیک بود. هر بازیگر با واژگان زیبا از «امنیت، حاکمیت و مبارزه با تروریزم» سخن گفت، اما در واقعیت امر این است که افغانستان زیر سلطه طالبان به میدان رقابت قدرتهای جهانی و منطقهای تبدیل شده است.
تداوم این وضعیت، که عکس آن قابل تصور نیست، بدون شک به اسقاط رژیم طالبان منجر خواهد شد. بحران رو به افزایش رهبری-مدیریتی درون گروهی طالبان البته که سرعت فروپاشی رژیم را تشدید کرده است.
یادآوری: حماسهمیډیا بهعنوان یک رسانه بیطرف، به نوشتهها و دیدگاههای تمام سیاستمداران، نویسندگان و صاحبنظران احترام میگذارد. این نوشته دیدگاه حماسهمیډیا را منعکس نمیکند، بلکه بیانگر نظر نویسنده است و ما آن را بدون هیچ تغییری منتشر میکنیم.
د افغانستان د بشري حقونو کمېسیون پخوانۍ مشره او د افغان ښځو د حقونو فعالې شهرزاد اکبر ویلي چې نړۍ د طالبانو له لوري د ښځو پر وړاندې د روانو جنایتونو په اړه چوپه خوله پاتې ده.
هغې ویلي، د طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې ۱۳۴ داسې پالیسۍ او کړنلارې ثبت شوې دي چې په دوامداره توګه د ښځو حقونه تر پښو لاندې کوي.
اکبر له نړیوالې ټولنې غوښتي چې د بېپروایۍ له خوبه راویښه شي او د افغانستان د بشري حقونو د خوندیتوب لپاره عاجل ګامونه واخلي.
د برېټانیا لومړي وزیر، کېیر سټارمر، د چهارشنبې په ورځ هند ته خپل دوهورځنی رسمي سفر پیل کړی دی.
د رویټرز د راپور له مخې، له هغه سره د سوداګرۍ، کلتور او لوړو زده کړو له برخو څخه له سلو څخه زیات استازي ملګري دي، څو د دواړو هېوادونو تر منځ د نوې لاسلیک شوې سوداګریزې هوکړې د پیاوړتیا لپاره هڅې وکړي.
برېټانیا او هند د جولای په میاشت کې، د هند د لومړي وزیر نرېندرا مودي د لندن د سفر پر مهال، د ازادې سوداګرۍ تړون لاسلیک کړی و.
دغه تړون به د ټوکر، موټرو او نورو صنعتي توکو پر ګمرکي تعرفو د کمښت ترڅنګ، شرکتونو ته د دواړو هېوادونو په بازارونو کې د پراخې همکارۍ او پانګونې فرصتونه برابر کړي.
د ملګرو ملتونو سرمنشي انتونیو ګوترېش ویلي چې په افغانستان کې د ښځو له ټولنیز ژوند څخه سیسټماټيک لرې کول په ویرونکي ډول روان دي.
هغه ویلي، د جنسي تاوتریخوالي او د میندو د مړینې کچه لوړه شوې ده، او ښځې او نجونې له زدهکړې، روغتیا او عدالت څخه بېبرخې شوې دي.
ګوترېش د ښځو د رول په مشرتوب او سوله کې ټینګار کړی او ویلي یې دي چې په ټوله نړۍ کې د جنسي تاوتریخوالي او وسلهوالو شخړو کچه لوړه شوې ده.
نوموړي د فلسطین د ښځو په وضعیت هم اندېښنه ښودلې.
ګوترېش یو ځل بیا طالبان هغه کسان بللي چې د خپلو فرمانونو له لارې د ښځو ژوند محدودوي.
هند، روسیې، چین، ایران، پاکستان او د منځنۍ آسیا یو شمېر هېوادونو په ګډه د امریکا هغه پلان رد کړی چې غواړي د افغانستان بګرام هوايي اډه بېرته تر خپل کنټرول لاندې راولي.
دا دریځ د مسکو فارمټ د اوومې ناستې له پای وروسته په ګډه اعلامیه کې څرګند شو.
ګډونوالو هېوادونو ټینګار کړی چې د بهرنیو پوځونو د ځای پر ځای کولو هر ډول هڅې د منلو وړ نه دي او د سیمې د سولې او ثبات په زیان دي.
په غونډه کې د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي او د سیمې د هېوادونو استازو ګډون کړی و.
د یادونې ده چې امریکا غواړي د بګرام هوايي اډه بېرته ترلاسه کړي، خو د طالبانو حکومت دا غوښتنه رد کړې او ویلي یې دي چې د افغانستان خاوره به د هېڅ بهرني ځواک د پوځي فعالیت اجازه ور نه کړي.