د بنګلادېش پخوانۍ لومړۍ وزیره حسینه واجد څوک ده؟

بنګالۍ سیاستواله، د عوامي لیګ رئیسه ده، په 1947 زیږیدلې ده، په بنګالي ادب کې یې لوړې زده کړې کړې دي، پلار یې شیخ مجیب الرحمن نومیږي، د بنګلادیش له بنسټ اېښودونکو څخه دی.
حسینه واجد د شلو کلونو راهسې په بنګلادیش کې له مهمو او پیاوړو ښځو شمېرل کیږي، پلار او ګرده کورنۍ ترور شوې ده، دا یوازینۍ هغه وه، چې ژوندۍ پاتې شوې ده.
حسینه پنځه ځل د بنګلادیش لومړۍ وزیره پاتې شوې ده، له 1996 څخه تر 2001 او څلور ځل پرلپسې له 2009 تر 2024پورې.
زوکړه او ژوند
حسینه واجد د 1947 ز د سپتمبر پر 28 د پلازمینې ډکا په لویدیز کې زیږیدلی ده، د شیخ مجیب الرحمن د پنځو لوڼو مشره یې دا ده، له کیمیا پوه واجد میا سره یې په 1968 ز کې واده وکړ.

زده کړې
له هماغه ماشومتوب یې د پلار په ښوونځي کې سیاست زده کړی و، لومړنۍ زده کړې یې په خپل پلرني ټاټوبي کې کړې وې، د لوړو زده کړو لپاره بیا د ډکا پوهنتون ته ولاړه، په 1973 ز کې د بنګالي ادب له پوهنځي فارغه شوه.
سیاسي تجربه
په پوهنتون کې د درس پر مهال د محصلینو د اتحادیې په چوکاټ کې ډېره فعاله وه، د څه وخت لپاره یې د عوامي لیګ دمحصلینو د اتحاديي مشري هم کړې ده، همدا راز په 1966 ز کې په بنګلادیش کې دمحصلینو د اتحاديي د رئیس مرستیاله وټاکل شوه، کله، چې د شپیتمو کلونو په وروستیو کې پاکستان د نوموړې پلار مجیب الرحمن زنداني کړ، دې یې کارونه او سیاسي فعالیتونه تنظیمول.
د 1975 ز د اګسټ پر 15 بنګالي جنرالانو د نوموړې پلار شیخ مجیب له ټولې کورنۍ سره ترور کړ، حسینه او د ریحانې په نوم خور یې ځکه ژوندۍ پاتې شوه، چې هغه مهال په المان کې وه، حسینه او خور به یې د انګلستان او هند ترمنځ د تبعید ژوند کاوه او هغه مهال بنګلادیش ته راوګرځیده، چې د عوامي لیګ ګوند مشره وټاکل شوه.
په 1981 ز کې، چې هېواد ته راستنه شوه، د ډیموکراسۍ د ملاتړ لپاره یې مټې رابډ وهلې، دا مهال بیا پوځ ځو ځلې په خپل کور کې نظر بند کړه، له ډېرو هلو ځلو وروسته یې په پارلمان کې یوه څوکۍ وګټله او د اپوزیسیون مشره شوه، د پوځ حکومت یې وغنده، او د بشري حقوقود خوندیتوب لپاره یې سوله ییزه مبارزه پیل کړه.
په 1991ز کې په لومړنیو ازادو ټاکنو، چې شپاړلس کاله وروسته تر سره شول، او د خپلې سیالې خالده ضیاء پر وړاندې یې ماتې وخوړله، د حسینې ګوند او نورو مخالفو ګوندونو تور ولګاوه، چې ټاکنې له درغلې ډکې وې او پریکون یې ورسره اعلان کړ، دې دریځ یې په هېواد کې یو ډول سیاسي بې ثباتي او ګډوډي رامنځته کړه، هغه مهال د بنګلادیش حکومت په ټاکنو کې د درغلیو ټول تورونه رد کړل، خو خالدې د حسینې د غوښتنې پر اساس له خپلې څوکۍ تېره شوه او حکومت یې لنډمهالې ادارې ته وسپاره، چې بیا ټاکنې ترتیب کړي.
د حسینې واجد ګوند د 1996 ز په ټاکنو کې د پارلمان ډیری څوکۍ وګټلې او خپل حکومت یې جوړ کړ، خو د 2001 ز په ټاکنو کې د حسینې ګوند سخته ماتې وخوړه او یوازې 60 څوکۍ یې وګټلې، او مخالف ګوند یې د پارلمان 200 څوکۍ وګټلې، خو حسینې د خپل عادت له مخې پر ټاکنو د درغلۍ تور ولګاوه، هغه مهال نړیوالو ادارو د ټاکنو د شفافیت راپورونه او شاهدي ورکړې وه.
په 2007 ز کې پر حسینې له واک څخه د ناوړه استفادې، وژنو تور ولګاوه، محکمې یې دنیولو امر وکړ، چې ډېر ژر بیا بېرته لغوه شو، د 2007 ز د جولای پر 16 د بنګال پولیسو نوموړې ونیوله او په همدې میاشت کې بیا بېرته خوشی شوه او د درملنې په پلمه امریکا ته ولاړه.
حسینه د 2008 ز د نومبر پر 6 بېرته بنګلادیش ته راستنه شوه او د همدې کال په ټاکنو کې یې د خپل ګوند مشري وکړه، چې یو کال وروسته بیا د لومړۍ وزیرې په توګه وټاکل شوه، خو د 2014 ز په ټاکنو کې نورو ګوندونو په دې پلمه ټاکنو کې برخه وانخیسته، چې واکمن ګوند به د درغلۍ له لارې خپلې څوکۍ او رایې خوندي کړي، خو عوامي لیګ په ټاکنو کې بریالی شو او حسینه د درېیم ځل لپاره د بنګلادیش لومړۍ وزیره اعلان شوه.
په 2017 ز کې د حسینې د صدارت پر مهال نږدې 700 زره روهینګي مسلمانان بنګلادیش ته راغلل ځکه هغه مهال د میانمار حکومت د مسلمانانو ټولوژنې پسې را اخستې وه، دحسینې حکومت ورته استوګنځایونه برابر کړل، مرستې یې ورسره وکړې، خو حسینې د ګډوالو په توګه ثبت نه کړل او هڅول یې، چې بېرته خپل هېواد ته ستانه شي.
حسینې د صدارت پر مهال خپل سیاسي مخالفین سخت وځپل، یو شمېر یې زنداني کړل، ځینې محاکمه کړل، داسې ښکاریده، چې حکومت په لوی لاس اپوزیسیون او د بیان ازادي زندۍ کوي.
د 2018 ز په ټاکنو کې د حسینې ګوند په پارلماني ټاکنو کې بیا ډېرې څوکۍ وګټلې او حکومت یې جوړ کړ، دا ځل هم د اپوزیسیون پر ځپلو تورنه شوه، نږدې 20 زره کسان یې زنداني کړي وو. نورو ګوندونو او اپوزیسیون له حسینې وغوښتل، چې د رڼو ټاکنو لپاره دې له صدارت استعفا وکړي او د ښو ټاکنو لپاره دې لنډمهالی حکومت جوړ کړي، خو حسینې دا غوښتنې ونه منلې، اپوزیسیون په ټول هېواد کاربندیز ته خلک راوبلل او حسینې د رڼو او شفافو ټاکنو ژمنه وکړه، نوموړۍ د پنځم ځل د پارلمان د 300 څوکیو څخه 222 هغه وګټلې او حکومت یې جوړ کړ، چې نن د ولسي پاڅون په پایله کې ړنګ او خپله هندوستان ته ولاړه.
لاسته راوړنې
د حسینه واجد حکومت وتوانیده، چې په بنګلادیش، چې 170 ملیونه وګړي لري، د بیوزلۍ کچه له 31.5% څخه 20.5 ته راټېټه کړي، هېواد یې په پنځو هغو اقتصادونو کې شامل کړ، چې د چټکې ودې په حال کې دي او د تولید له اړخه یې 41 درجه راخپله کړې وه.

لیکنه: حماد